Een cultuur van continu verbeteren vraagt om Lean Leadership. Maar wat is Lean Leadership? Wat doet een Lean Leader? Waar is een Lean Leader verantwoordelijk voor?
De Lean Leader staat niet boven, maar tussen de mensen en zorgt ervoor dat zij zélf het verschil kunnen maken. Het uiteindelijke doel? Een organisatie waarin iedereen bijdraagt aan het wegnemen van verspilling/ het verbeteren van processen en het realiseren van een gedragen strategie.
Lean Leadership kent dus 4 belangrijke aandachtspunten:
- Vertalen van de missie/visie naar gedragen operationeel jaar- of kwartaalplannen en de organisatie betrekken in de realisatie van deze plannen;
- Lean tools begrijpen en het kunnen uitleggen op basis van gedegen praktijkervaring;
- Een organisatie cultuur creëren die verbeteren stimuleert en faciliteert;
- Andere leren om te verbeteren.
Zodoende denkt een Lean Leader vaak na over deze vier vragen:
Hoe vertaal ik onze missie/visie naar jaarplannen?
From ‘improving what we can’ to ‘improving what we must’.
Er zijn onderzoeken die laten zien dat slechts 20% van de werknemers de strategie van het bedrijf kent en een nóg kleiner deel begrijpt hoe hij of zij kan bijdragen aan deze strategie.
Iedereen wil werken aan iets belangrijks. Innerlijke motivatie is een onuitputtelijke bron van energie. Het niet aanboren van deze energie is een grote bron van verspilling.
Een Lean Leider zorgt ervoor dat de strategie van de onderneming wordt vertaald in operationele gedragen jaarplannen. Dit is het makkelijke gedeelte. Het moeilijke is om deze plannen systematisch en gedisciplineerd uit te voeren en de voortgang te managen.
We willen verbeteren wat we moeten verbeteren om de strategie te realiseren.
Hoe zorg ik dat mijn werknemers de Lean tools begrijpen en kunnen toepassen?
Een Lean Leider kent de Lean Tools maar belangrijker, een Lean Leider heeft de Lean tools toegpast in de praktijk en kan ze uitleggen aan anderen.
Denk aan Value stream Mapping, Line balancing, 5S, standaard werk, visueel management, daily standups en Kaizen events. Pas wanneer de leider zelf ervaren heeft wat het betekent om bijvoorbeeld een dagstart te doen, of een value stream map heeft gemaakt met een team, kan hij of zij anderen hierin begeleiden.
Een belangrijke taak van lean leadership is ervoor te zorgen dat medewerkers op de werkvloer verspillingsvrij kunnen werken. Dit betekent dat obstakels, vertragingen, fouten en overbodige stappen in processen structureel worden opgespoord en weggenomen. Om dit te bereiken is een diepgaand begrip van de dagelijkse praktijk nodig.
De leider brengt tijd door op de werkvloer (Gemba), luistert naar medewerkers en observeert hoe het werk wordt uitgevoerd. Samen met het team wordt gezocht naar manieren om het werk eenvoudiger, sneller en foutloos te maken. Het doel is een werkomgeving waarin mensen hun werk goed kunnen doen – elke dag opnieuw.
Hoe kan ik als manager ‘continu verbeteren’ stimuleren?
Een goed ingerichte managementstructuur is onmisbaar. Dit betekent onder andere dat er op elk niveau – van werkvloer tot directie – duidelijke prestatie-indicatoren zijn, en dat deze regelmatig besproken worden. Denk hierbij aan dag- of weekstarts, waarin teams samen de voortgang bespreken en knelpunten direct kunnen signaleren.
De Lean Leader zorgt ervoor dat deze overleggen niet verzanden in bureaucratie, maar juist bijdragen aan snelle feedback en actie. Afspraken worden vastgelegd, verantwoordelijkheden benoemd, en opvolging geborgd. Zo ontstaat een cultuur van transparantie en continue verbetering.
Daarnaast betekent een goede managementstructuur ook dat escalatielijnen helder zijn: als een team ergens niet uitkomt, moet duidelijk zijn wie wanneer en hoe ondersteuning biedt. Dit voorkomt frustratie en versterkt het vertrouwen in het verbeterproces.
In dit verband spreken we ook van een Continu verbeter structuur. Wat is dat dan? De Lean tools werken het beste wanneer ze aan elkaar gekoppeld zijn en onderdeel zijn van de dagelijkse routines van medewerkers, teamleiders en managers. We noemen dit de Continu verbeterstructuur die ondersteund worden door werkprocessen die ervoor zorgen dat de Lean tools blijvende voordelen opleveren.
Maar het implementeren van tools is geen winnende formule. Liker legde dit uit in zijn boek the TOYOTA WAY door te zeggen: We kopiëren wat we zien, maar we kopiëren niet wat we niet zien. We hebben meer nodig dan Tools! We moeten tools elkaar laten versterken en we hebben ondersteunende processen nodig om de verbeterstructuur te laten werken.
Denk aan 5S op de wervloer: als we geen 5S-audits uitvoeren op de werkvloer en de resultaten niet bespreken met het team tijdens de stand-up, zullen al onze 5S-inspanningen geleidelijk verdwijnen. Al onze 5S-inspanningen bleken tijdverspilling te zijn.
Hoe ontwikkel ik anderen om zich te verbeteren?
De kern van Lean Leiderschap is het ontwikkelen van mensen. Verbeteren is een teamsport, anders wordt de Lean Leider de bottleneck van de voortuitgang.
Anderen in staat stellen te verbeteren, betekent ook dat medewerkers de ruimte en ondersteuning krijgen om problemen te signaleren en op te lossen. Continu verbeteren is continu leren. Het gaat niet om het zélf aandragen van oplossingen, maar om andere het leren om te verbeteren. Het gaat om het stellen van de juiste vragen: “Wat zie je gebeuren?”, “Waarom denk je dat dit gebeurt?”, “Wat kunnen we eraan doen?”
Dit vraagt om vertrouwen en coaching. De Lean Leader moet niet de expert willen zijn, maar de gids die anderen helpt groeien.
De lean leider als organisator en facilitator
De lean leider is dus geen traditionele manager die alles zelf beslist, maar een facilitator van het verbeterproces. Hij of zij creëert de randvoorwaarden waarbinnen anderen kunnen floreren: structuur, ruimte, veiligheid, en richting. Daarbij is het belangrijk dat de leider consistent is in gedrag: zelf het goede voorbeeld geven, zichtbaar zijn, en actief luisteren.
Lean leiderschap draait om mensen Рniet om controle, maar om coaching. Niet om het vinden van fouten, maar om het wegnemen van belemmeringen. De Lean Leider kent de tools, maar weet vooral hoe hij of zij anderen in staat kan stellen om die tools effectief in te zetten. Door een strategie te operationaliseren zorgt de Lean Leader ervoor dat de medewerkers betrokken zijn en aan de juiste zaken werken. Zo ontstaat een organisatie die ̩cht continu leert en verbetert.
Lean Leader worden?
Wij kunnen je dit Lean Leiderschap leren. Kijk verder op onze website voor onze Lean Practitioner en Lean Leader trainingen voor meer informatie, of download onze studiegids
