Een zeer krachtige en tegelijkertijd eenvoudig toe te passen tool uit de Lean Six Sigma gereedschapskist is het fishbone diagram, ook wel bekend als oorzaak-en-gevolgdiagram of Ishikawa diagram. De tool wordt gebruikt in de Analyse-fase van de DMAIC-cyclus. Het fishbone-diagram is vernoemd naar Kaoru Ishikawa (1915-1989), een Japanse ingenieur aan de Universiteit van Tokyo, die veelal is geprezen om zijn bijdrage aan ontwikkelingen rondom kwaliteitsmanagement. Het fishbone-diagram wordt dan ook gezien als 1 van de 7 kwaliteitstools, naast o.a. het histogram en de paretografiek (ook wel bekend als 80/20 regel).
Waarom werkt de fishbone diagram goed?
Het fishbone-diagram helpt om (potentiële) invloeden of grondoorzaken (X-en) in kaart te brengen van een probleem (onze Y). Tegelijkertijd is het visgraatdiagram ook een belangrijke tool in verandermanagement, omdat de facilitator gebruik kan maken van de kennis en ideeën van de deelnemers in de brainstormsessie. De deelnemers van de brainstorm dragen potentiële grondoorzaken aan. Door middel van doorvragen (5 keer de waarom vraag stellen) komt men uiteindelijk uit bij de echt grondoorzaak. Kern is dat we vervolgens oplossingen bedenken om de grondoorzaak weg te nemen in plaats van aan symptoombestrijding te doen.
Hoe werkt het fishbone diagram in de praktijk?
Wat in de praktijk erg bijdraagt om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van alle potentiële grondoorzaken is om categorieën te koppelen aan de graten van de vis.
Vanuit de productie- of maakindustrie zijn de gekozen assen veelal Meting, Methode, Mens, Materiaal, Machine en Omgeving.
Vanuit de dienstverlening kan als alternatief worden gekozen voor Proces, Procedure, Beleid, Mens en Omgeving.
Voor het kiezen van de assen is er geen goed of foute aanpak, zolang de assen maar herkenbaar en logisch zijn voor de deelnemers.
Na een brainstorm over potentiële grondoorzaken (of meerdere rondes als bepaalde assen systematisch worden overgeslagen), moeten de belangrijkste grondoorzaken worden bepaald. Dit kan door middel van stemrondes en de gegeven stemmen uit te zetten in een paretografiek, of door middel van dataverzameling en hypothesetesten. Hypothesetesten helpen om vast te stellen of een gevonden grondoorzaak (X) uit het fishbone-diagram een significante relatie heeft tot het probleem (onze Y).
Doorpakken met het visgraat diagram?
Meer leren over hoe je een fishbone diagram toepast? Volg dan één van onze Lean Six Sigma trainingen, waarin je middels proces-simulaties en praktische oefeningen klassikaal leert hoe je je organisatie stap voor stap kunt verbeteren. Je wordt getraind door Lean Six Sigma experts en hebt na je training meer dan 30 beproefde Lean Six Sigma tools in je toolbox.
Voel je vrij om eerst te kijken of Lean Six Sigma iets voor jou is door je aan te melden voor onze gratis white belt training.
